Stemadvies van een zwevende kiezer

“Bent u boos of tevreden?” Dat is de kop die vanochtend op de voorpagina van NRC.next te lezen is. Deze vraag speelt al ruim een maand in mijn hoofd. Het cliché van ‘de boze Nederlander’ die morgen ongetwijfeld een vakje in de kolom van de Partij Voor De Vrijheid of de Socialistische Partij rood zal invullen. Henk en Ingrid die zonder twijfel volhouden dat Rutte en Samsom ‘ons land’ de afgelopen vier jaar helemaal naar de klote hebben geholpen. Nee. Daar voel ik weinig bij. Koers houden, zou je denken, maar toch vraag ook ik mij af of de weg die het kabinet Rutte II in 2012 heeft ingezet moet worden doorgezet. Ik ben op één dag van de Tweede Kamerverkiezingen nog altijd een zwevende kiezer.

Identiteit

Wie mag zich scharen onder ‘ons’? Zijn dat de Nederlandse families die hier al sinds de stichting van ons land in 1813 wonen óf zijn dat juist de mensen die onze tradities en gebruiken hebben omarmd nadat deze mensen met ieder zijn of haar eigen redenen uit een ander land naar het beloofde Nederland zijn gekomen? We kennen allemaal de voorbeelden van de perfect geïntegreerde Rotterdamse PvDA-burgermeester Ahmed Aboutaleb of ‘onze’ Knuffelmarokaan Ali-B. Nee ik geloof niet zo in de Nederlandse identiteit. Het zwart-witte plaatje van de Nederlander is al jaren niet meer realistisch te noemen, maar als ik dan toch een kenmerk moet kiezen ga ik voor onze zeer sterke democratische waarden. Dat maakt ‘ons’ allemaal Nederlanders.

Economie

Om nog eventjes terug te komen op de vraag van NRC.next of ik boos of tevreden zou zijn. Ik denk dat ik mijzelf in het tweede kamp in zou delen. Heel goed begrijp ik dat VVD-premier Mark Rutte zegt: “koers houden”. Mark vind ons land ‘gaaf’ en daar sluit ik me volledig bij aan. Ik ken geen ander land waar op zo’n kleine oppervlakte zo veel gebeurt als in Nederland. Vasthouden aan de VVD-koers die vier jaar geleden is ingezet is dan voor mij ook absoluut geen rampscenario, maar mijn vorige punt is meteen de reden waarom ik toch niet op Mark Rutte zal stemmen morgen.

Klimaat

Sinds het begin van ons kleine landje is Nederland een van de meest innovatieve landen op de planeet. Ja, er gaat veel geld naar het rechtse bedrijfsleven en dat is ook zeker een manier, maar naar mijn idee is het nu de tijd om te gaan kijken naar groene oplossingen. Het beschermen van de planeet en tegelijkertijd ook ons eigen land. Voorop lopen als het gaat om het klimaat. We kunnen het en moeten het ook zeker doen. In 1986 opende ‘wij’ als Nederlanders de Oosterscheldekering. Een ambitieus project om ons land te beschermen tegen het gevreesde water. Het was destijds nodig na de Watersnoodramp van 1953, maar buiten het feit dat wij het als Nederlanders zelf nodig hadden, zorgde de bouw van de Oosterscheldekering er ook nog eens voor dat ‘onze’ architecten opdrachten kregen over de hele wereld om zo onze planeet te beschermen tegen het water.

Het was een prachtige wisselwerking tussen innovatie en de economie. Ik geloof er heilig in dat als wij als Nederland nu weer voorop willen lopen op klimaatgebied, dat we binnen de kortste keren weer zullen worden gevraagd om onze innovaties wereldwijd in te zetten. Hiervoor moet je naar mijn idee niet alleen investeren in innovatie van bijvoorbeeld een Technische Universiteit Delft, maar ook in het basisonderwijs en op de middelbare school.

Alle zorgen die ik heb ontwikkeld als het gaat om het klimaat komen van mijn basisschool. Op het Openbaar Montessori Valkenbos in Den Haag werd ons in de laagste klassen al duidelijk gemaakt dat je voorzichtig moet zijn met de Aarde, want jammergenoeg is er hier maar een van. Investeer in de bewustwording van kinderen in alle schalen van het onderwijs en het klimaat gaat vanzelf de goede kant op. Van het afval scheiden in groep 3 tot het behandelen van de gebeurtenissen op een internationale klimaatconferentie in de hogere klassen van de middelbare school tot het nadenken en innoveren van oplossingen voor bredere klimaatproblemen. Met een goed klimaat en groene oplossingen krijg je een sterke groen economie. Wat moet de politiek volgens mij doen om dit te bereiken? Houd je als eerste aan het akkoord dat is gemaakt tijdens de klimaattop in Parijs in 2015 en ga eindelijk over op die 21% btw op vlees. Een beter milieu begint bij jezelf, maar een beetje hulp van de politiek kan zeker geen kwaad. Persoonlijk vind ik het ook een verademing om naar een ambitieuze man als Jesse Klaver van GroenLinks te kijken. Ik geloof in zijn klimaatplannen, mits hij genoeg steun heeft van de andere fracties.

Realisme

Als derde afweging kijk ik naar de ‘veilige’ middenpartijen. Vooral D66 doet het naar mijn idee erg goed als het gaat om het realistisch kijken naar de behoeftes van onze samenleving. Dat Alexander Pechtold sterk is in het debat zal voor de meeste Nederlanders geen verassing meer zijn. Na Mark Rutte is het Pechtold die voor als eerste op de lijst zou staan als het gaat om ‘premierwaardigheid’. Met een slogan als “D66 krijgt het voor elkaar” moet je ook wel een gooi willen doen naar dat Premierschap. Waar Pechtold het aan de linkerkant van het midden goed doet, staat het CDA van de meer dan degelijke Sybrand Buma rechts van D66.

Bij het CDA is het allemaal nog net iets conservatiever en strenger. Buma die in het eerste RTL-debat op sommige punten de afwezigheid van Geert Wilders invulde met voor het CDA toch harde uitspraken, viel mij wel op. Naar mijn idee was het een redding dat voormalig PVV-stemmers ineens overstapte naar de Christen Democraten van Buma. De lijsttrekken van het CDA wilde het maar niet in zijn mond nemen dat hij de Islam en het Christendom als gelijkwaardig beschouwde. Duidelijke taal als je het mij vraagt.

Het grote voordeel aan D66 vind ik dat je alle kanten op kunt. Aan de ene kant kun je zeggen dat een stem op Alexander Pechtold een blanco stem met een mening is. Je stem zo op een coalitie met de grootste partij. Mocht GroenLinks de grootste worden is de kans groot dat D66 als een van de eerste partijen aanschuift om te praten over coalitiemogelijkheden. Hetzelfde geld voor een overwinning van de VVD van Mark Rutte of het CDA van Buma. Bij D66 zit je veilig, mits je het met de partij eens bent. In Europa blijven is voor mij dan ook wel een belangrijk punt. We moeten samenwerken en dat is nou precies de kracht van Alexander Pechtold.

Sociaal

Dat het land een goede economie verdient en dat het klimaat gezond moet zijn is belangrijk, maar ook sociaal is er een hoop werk aan de winkel voor het volgende kabinet. Zo is de zorg altijd een belangrijk discussiepunt en moet er ook wat gebeuren aan de angst binnen ons land. Ik ben er van overtuigd dat ons land veilig moet zijn voor iedereen. Het klinkt misschien raar, maar ik voel mezelf heel veilig. Ik loop gerust rond 2 uur ’s nachts door de duinen of de Haagse binnenstad en ook overdag heb ik niets te vrezen in mijn buurt. Ik zeg hallo tegen de buren, de overgrote meerderheid is netjes tegen elkaar en mocht het een keertje wel mis gaan, wordt de boosdoener bijna altijd gecorrigeerd.

Er zijn voor mij twee sociale punten die ik erg belangrijk vind. Het eigen risico moet omlaag, maar niet ten koste van alles. Emile Roemer van de SP kwam deze campagne met forse cijfers over het eigen risico. Het zou onbetaalbaar zijn en hij noemde het simpelweg ‘een boete op ziek zijn’. Het is een redenatie die ik begrijp, maar de oplossing deel ik niet volledig. Ja, het eigen risico moet omlaag. Ik ben geen econoom dus exacte cijfers ga ik niet geven, maar als het argument van de SP is dat het onbetaalbaar is, vind ik het een loze opmerking.

Bij een afschaffing van het eigen risico gaat voor iedereen de premie omhoog, want het gat van een paar miljard dat dit oplevert, moet op een bepaalde manier worden gedicht. Het probleem wat ik hier vooral bij heb is dat de SP nu alvast een campagnepunt voor de volgende verkiezingen creëert. Nu moet het eigen risico worden afgeschaft en over 4 jaar moeten de premies omlaag. Ik geloof niet in deze oplossing. Waar ik wel in geloof is het bieden van steeds betere betaalbare zorg.

Het punt dat D66 leider Alexander Pechtold tijdens zijn Lagerhuisdebat met Emile Roemer van de SP maakte over innovatie in de zorg gaf mij hoop. “Mogen we eens een keer dromen over wat er nog meer kan?” Pechtold doelde op de ontwikkeling van medicijnen en de zorg. Hij gaf een voorbeeld over de 100.000 mensen die elk jaar de diagnose van kanker krijgen, waarvan 40.000 mensen het niet redden. “Ga het nu eens minder hebben over het geld, want dat is veel. Ga het meer hebben over de kwaliteit.” Hoewel dit een moeilijk verdedigbaar punt is, ben ik het er wel mee eens. Hoge kwaliteit zorg is onbetaalbaar. Innoveren om mensen te kunnen redden moet altijd het streven zijn, ongeacht de kosten.

Christelijke politiek

Dit brengt mij bij mijn laatste punt van mijn stemadvies. Afgelopen week keek ik net als iedere andere dag doordeweekse dag de afgelopen weken naar Nieuwsuur. Precies een week geleden zat daar Gert-Jan Segers van de Christen Unie. Misschien is dit wel mijn meest atypische pleidooi binnen dit hele stuk, maar wat mij betreft heeft de Christen Unie tijdens deze uitzending een hoop stemmen verdient. Door de slogan “Meer bereiken door minder Bijbel” was ik getriggerd om te blijven kijken. Ik was verbaasd om te zien dat aan de Nieuwsuurtafel een hele gewone rustige man zat met een hele redelijke mening.

Ik ben als atheïst altijd een voorstander geweest van hulp bij zelfdoding voor mensen met een ‘voltooid leven’ en ook als het om abortus gaat vind ik dat ouders dat zelf moeten kunnen beslissen, toch wist de leider van de Christen Unie mij die avond te raken. Het lukte hem zelfs om mijn mening te veranderen. ‘Wij atheïsten’ doen er altijd zo makkelijk over. Er is geen plicht tot leven en ook het krijgen van een kind wil ik in eigen hand hebben, maar het gaat voor de Christen Unie om de kwaliteit van het leven.

Het gaat de Christen Unie niet lukken om abortus en hulp bij zelfdoding volledig af te schaffen, maar wel wil de partij ervoor zorgen dat voordat iemand hulp krijgt bij euthanasie eerst dubbel zo vaak is gekeken naar de mogelijkheden om het leven van die personen dragelijker te maken. Het gaat nogmaals om de kwaliteit van leven. Hetzelfde punt waardeer ik als het gaat om de abortusopvattingen van Segers. Zijn partij staat ervoor om de toenemende hoeveelheid abortussen weer te laten dalen. Een heel reëel punt vind ik. Voorkomen is beter dan genezen.

Diezelfde uitzending gaf mij nog meer hoop. De Christen Unie staat voor de uitbereiding van Artikel 1 van de grondwet (dus niet de partij van Sylvana Simons) om discriminatie tegen de verschillende LHGBT geaardheden tegen te gaan. Zo was er een jonge homosexuele Christen aanwezig die van Segers de garantie kreeg dat als hij lid zou willen worden van de Christen Unie, hij gelijke kansen kreeg om op de kieslijst te komen. Het is nog maar afwachten hoe dit in de praktijk uitpakt, maar het is naar mijn idee een goede ontwikkeling dat je nu langzamerhand ook volgens de Christelijke partijen kunt zijn wie je wilt.

Conclusie

Inmiddels ben ik maar liefst 2000 woorden vol meningen verder en realiseer ik me steeds meer dat een niet één partij is waarbij ik mij volledig aansluit. De economische kracht van de VVD of D66 tegenover het klimaat van GroenLinks, de zorg van de volledige linker kant en de hoop van de Christen Unie en dan heb ik het nog niet eens over Lodewijk Asscher en de PvDA gehad. De juiste man op het verkeerde moment bij zijn partij. Wat ik ga stemmen? Ik weet het nog steeds niet, maar ik heb er in ieder geval over nagedacht.

Stem verstandig.

Bas Boudewijn